Sayıları 100 bine dayandı… Bunu yapan yandı… SGK o emeklilerin peşinde

SGK yeni yılda geçersiz sigortalılık, hileli emeklilik ve prim usulsüzlüklerine göz açtırmamak için harekete geçti. Sigorta ve emeklilik prim ödemelerini geriye dönük mercek altına alan SGK, yöntemsiz süreçlere ait kontrollerine sürat verdi. Sabah gazetesinden Başkan Yılmaz’ın haberine nazaran, SGK’nın 2023 yılında yaklaşık 89 bine ulaşan usulsüzlük tespiti, 2024 yılında 100 bine dayandı.

Usulsüzlüklere yönelik cezai süreç yürüten SGK, kuşkulu süreçlere ait de emeklilere tebligat göndererek söze çağırıyor. Kuşkulu sürece muhatap vatandaşların üç iş günü içinde SGK’ya gidip söz vermesi gerekiyor.

SUÇ DUYURUSU YAPILIYOR

Usulsüzlük tespitinde yanılgı SGK’dan kaynaklanıyorsa geriye yanlışsız faizsiz 5 yıl, vatandaştan kaynaklanıyorsa geriye yanlışsız faiziyle birlikte 10 yıl yapılmış ödemeler tahsil ediliyor. SGK, cezai süreçler için de savcılıklara cürüm duyurusunda bulunuyor.

SAHTE SİGORTA NEDİR

Sigortalı bildirildiği işyerinde gerçekte çalışmayan bir kişi, öbür bir işle meşgul olsa yahut öbür bir iş yerinde ya da öbür bir işte çalışıyor olsa dahi, fiilen çalışmadığı iş yerinden yapılan sigortalı bildirimi uydurma sigortalılık sayılıyor.

Bu durum, sadece kayıt ve evrak üstünde sigortalı gösterilme süreci olarak açıklanıyor. Eş, dost ve akrabalar üzerinde yaygın gerçekleştirilen düzmece sigortalılıkta son devirde emeklilik hakkına sahip olma ve süreksiz iş göremezlik ödeneği almak isteyen gebe bayanların sigortalı gösterilmesinde artış gözlemleniyor.

EMEKLİLİK İPTAL Mİ

Emekli aylığı ve emeklilik iptalleri, çoklukla bireylerin iş yerinde fiilen çalışmamasına karşın isimlerine sigortalı bildirimi yapılması ve bu düzmece sigortalılıktan ötürü emekli olmaları durumunda gerçekleşiyor. SGK, kontrollerinde bilhassa “naylon şirketler” üzerinden yapılan prim ödemelerine odaklanıyor. Bu teknikte, fiili bir çalışma olmadan, kişinin yalnızca emeklilik hakkı kazanabilmesi için düzmece sigorta bildirimi yapılıyor.

İPTAL NASIL YAPILIYOR

Emeklilik iptalleri evrak üzerinden yapılan incelemeler, alınan tabirler ve kontroller sonucunda tespit edilen usulsüzlükler üzerine başlatılır. Emeklilik iptal kararı SGK tarafından yazılı olarak bireye bildirilir. Sigorta ve emeklilik prim ödemelerini geriye dönük mercek altına alan SGK, adapsız süreçlere ait kontrollerine sürat verdi. SGK’nın 2023 yılında yaklaşık 89 bine ulaşan usulsüzlük tespiti, 2024 yılında 100 bine dayandı.

VATANDAŞ NE YAPMALI

Emeklilik iptal bildirimi alan bireyler, öncelikle SGK ile irtibata geçerek durumlarını detaylı bir biçimde öğrenmeli. Şayet SGK’nın yapmış olduğu süreçte bir yanılgı olduğunu düşünüyorlarsa, gerekli itiraz süreçleri başlatılmalı. Yapılan itiraz, SGK tarafından incelenir ve sonuç şahıslara iletilir.

Aylığı iptal edilen sigortalıya, çıkarılan yersiz ödeme meblağının ödenmesi için bildirim yapılması durumunda, bu bildirime karşı 7 gün içinde itiraz etme hakkı bulunuyor. Lakin, itiraz hakkının kullanılabilmesi için sürecin yanlışlı olduğuna dair münasebetlerin bulunması kıymetli. Aksi takdirde, yersiz ödeme fiyatının tahsil süreçleri başlatılabilir.

USULSÜZ EMEKLİLİK SÜREÇLERİNDE HANGİ YAPTIRIMLAR UYGULANIR

Yapılan incelemeler sonucunda yersiz ödeme tespit edilmesi durumunda, bu ödemelerin tahsiline ait belli kurallar uygulanır. Şayet yersiz ödemenin sebebi SGK’nın yanılgılı süreci (örneğin, aylığa hak kazanma şartlarının kusurlu tespiti) ise tespit tarihinden itibaren geriye gerçek 5 yıl içindeki ödemeler tahsil edilir.

Ayrıca, tespit tarihinden geriye hakikat 24 ay içinde yapılan ödemeler için faiz uygulanmaz. Öte yandan yersiz ödemenin sigortalının kusurundan (örneğin geçersiz hizmet yahut yanıltıcı/sahte evrak kullanımı) kaynaklanması durumunda, tespit tarihinden geriye gerçek 10 yıl içindeki ödemeler tahsil edilir ve bu ödemelere faiz uygulanır. Usulsüzlük tespiti halinde, emeklilik iptal edilir, bireylere ödenen maaşların yasal faizi ile SGK’ya geri ödemesi istenir, sigortalı bildiren iş yeri sahipleri ve sigortalı bildirilen bireyler hakkında cumhuriyet savcılıklarına resmî dokümanda sahtecilik ve SGK’yı ziyan uğratma cürümleri çerçevesinde kabahat duyurusunda bulunulur.

USULSÜZLÜK İNCELEMELERİ GERİYE YANLIŞSIZ NE KADAR SÜREYİ KAPSAR

Sahte sigortalılık incelemelerinde geriye hakikat yapılacak incelemeler için rastgele bir mühlet hududu bulunmuyor. Bu cins usulsüzlük tespitleri, müddet kısıtlaması olmaksızın geçmiş periyodu kapsayabilir.