‘Elçiye zeval olmaz’ dediler: Esad büyükelçileri hâlâ görevde

Suriye’de Beşar Esad idaresi 8 Aralık’ta devrildi. Süreksiz cumhurbaşkanı Ahmed Şara ilan edilirken ülkede Esad devrinden kalma çabucak hemen her şey değişiyor biri hariç.

Esad idaresini sert bir biçimde savunan Esad devrinden kalma birtakım Suriyeli büyükelçilerin misyonlarında kalmaya devam ettiği ortaya çıktı.

Konuyu araştıran Suriyeli Enab Baladi gazetesi, kelam konusu büyükelçilerin isimlerini ve geçmişlerini de yazdı.

ESAD’IN DEVRİNDE ATANDI HÂLÂ GÖREVDE

Bunların ortasında Suriye’nin Rusya Büyükelçisi Beşar Caferi başı çekiyor. 2020-2022 ortasında dışişleri bakan yardımcılığı yapan ve 5 Ekim 2022’de mevcut misyonuna atanan Caferi, rejimin düşmesinden aylar sonra bile Suriye’nin Rusya büyükelçiliği misyonunu sürdürüyor.

Caferi’nin tabirlerinin tonunda da gözle görülür bir değişiklik yaşandığı görüldü. Esad’ın düşmesinden iki hafta sonra, yaşananlara ait birinci resmi yorumunu yapan Caferi, Rusya’da Suriyeli gurbetçilerle bir ortaya geldi.

8 ARALIK’TAN SONRA ÇARK ETTİ: “YOLSUZLUK SİSTEMİ”

Caferi, gurbetçilerin davetinin, “Suriye halkının iradesinin baskı devrini devirerek zafer kazanması ve aydınlık bir geleceğe yönelik iyimserliği içeren yeni bir periyodun başlangıcını kutlamak” olduğunu belirtti.

Yıllarca Esad rejimini şiddetle savunduktan sonra Caferi, gurbetçilere Suriye’de bir rejim olmadığını ve olsaydı kendini savunacağını söyledi. “Ülkenin çıkarlarını kendi ferdî hırslarına hizmet etmek için boyunduruk altına alan bir yolsuzluk sisteminin” var olduğunu ve bu sistemin süratle çöküşe yol açtığını savundu.

Elçi bu sözleri söylerken devrik Esad’ın Moskova’da bulunması ise başka farklı bir durum.

Beşar Caferi

BM DAİMİ TEMSİLCİSİYDİ

Beşar Caferi, 2006-2020 yılları ortasında Suriye’nin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi olarak vazife yaptı.

Suriye’deki muhalif kümelere saldırdı ve onları “yabancı ülkeler tarafından desteklenen terörist gruplar” olarak niteledi.

Batılı ülkeleri sert bir lisanla eleştirerek, onları “siyasi ikiyüzlülük ve teröre takviye vermekle” suçladı. Beşar Esad rejiminin ve Rus müttefikinin Suriye’deki “teröristleri” maksat aldığını sav ederek askeri operasyonlarını savundu. Esad, Kasım 202’de dışişleri bakan yardımcısı olarak atadı. Ekim 2022’de ise onu Moskova’ya büyükelçi olarak gönderdi.

ESAD’IN DIŞİŞLERİ BAKAN YARDIMCISI HÂLÂ BÜYÜKELÇİ

Bir başka isim Eymen Susan. Susan, Aralık 2023’te yaklaşık on yıllık dışişleri bakan yardımcılığı görevinin ardından Esad tarafından Suudi Arabistan’a büyükelçi olarak atandı.

Velid Muallim’in dışişleri bakan yardımcılığı görevine 2014 yılında getirilen Ayman Susan, 2018 yılına kadar Muallim’in gölgesinde kaldı, bu periyotta ekranlardan uzak kaldı lakin medya ve siyasette aktifliğini artırdı.

Eymen Susan ile ilgili bir Türkiye detayı ise gazetede yer aldı. Buna nazaran Susan, Suudi Arabistan ile münasebetler, Türkiye’nin Esad rejimi ile yakınlaşması ve Suriye’de siyasi bir tahlili amaçlayan fakat hiçbir vakit gerçekleşmeyen Astana görüşmeleri hakkındaki tartışmalara katıldı. Milletlerarası seviyedeki tartışmalarda Esad’ın gündemini ve telaffuzunu taşıdı.

Eymen Susan

ANINDA TERK ETTİ

Rejimin düşmesinden sonra Susan, Esad’ı terk etmek için süratli davrandı. Bahisle ilgili rastgele bir açıklama yapmadan, durumunda kalmanın ve iltica etmemenin halka daha fazla hizmet edeceğini argüman etti.

DAİMİ TEMSİLCİ GÖREVDE

Görevine devam eden öbür kıymetli bir isim ise Kusay Dahhak. 2020-2023 yılları ortasında büyükelçi yardımcısı olarak vazife yaptıktan sonra Aralık 2023’ten bu yana Suriye’nin New York’taki Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi olarak vazife yapıyor. Dahhak, 2018 yılında “Suriye’nin tekrar inşasında düşmanların hissesi olmayacak” biçiminde bir açıklama bile yaptı.

Esad ve Dahhak

TÜRKİYE’Yİ AMAÇ GÖSTERDİ

Esad rejiminin devrilmesinden günler evvel, Esad’ı devirmeyi amaçlayan “Saldırganlığı Caydırma” Operasyonu’nun doruğunda, Dahhak, İsrail’in Suriye’ye yönelik hava taarruzlarının “muhalif grupların” taarruzlarının önünü açtığını düşünüyordu. Bu türlü bir taarruzun “Türkiye ve İsrail’in ortaklaşa kararı olmadan mümkün olamayacağını belirtti.

“ÜLKENİN ALTINI OYUYORLAR” DEDİ

Esad rejiminin talebi üzerine 4 Aralık 2024’te toplanan BM Güvenlik Kurulu’nun acil oturumunda Dahhak, “Bu kümeler tarafından gerçekleştirilen terörist hücumun büyüklüğü ve kapsamı, terörizmde kendi dış siyasetlerini uygulamak ve Suriye devletinin altını oymak, güvenliğini istikrarsızlaştırmak ve halkına acı çektirmek için bir araç bulan bölgesel ve milletlerarası taraflarca sağlanan takviyesi açıkça göstermektedir” argümanında bulundu.

“YAPTIRIMLAR KALDIRILSIN” ÇAĞRISI

Aynı temsilci rejim değiştikten sonra, BM Güvenlik Kurulu’na bir mektup göndererek İsrail’in Suriye topraklarına yönelik ihlallerini şikayet etti ve şu tabirleri kullandı:

“Suriye Arap Cumhuriyeti’nin tarihinde yeni bir periyoda girdiği, halkının özgürlük, eşitlik ve hukukun üstünlüğüne dayalı bir devlet kurmayı ve refah ve istikrar umutlarını gerçekleştirmeyi arzuladığı bir periyotta, İsrail işgal güçleri Hermon Dağı ve Kuneytra vilayetinde Suriye topraklarının yeni bölgelerine müsaadesiz girmiştir.”

Dahhak 12 Şubat’ta Güvenlik Kurulu oturumunda ABD ve Avrupa yaptırımlarının büsbütün kaldırılması davetinde bulundu.