Tarih öncesi, Helenistik, Roma, Bizans, Beylikler ve Osmanlı periyotlarına ilişkin izleriyle Anadolu’nun varlıklı tarihini sergileyen Pergamon Antik Kenti’nde, Roma devrine ilişkin “Mozaikli Ev” olarak isimlendirilen yapı kompleksi ortaya çıkarılıyor.
İzmir’de UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı’nda hafriyat ve onarım çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığının “Geleceğe Miras Projesi” kapsamında yıl boyunca kesintisiz hale getirildi.
TÜRK ARKEOLOJİSİ İÇİN YENİ DÖNEM
Projenin koordinatör kazı başkanı Manisa Celal Bayar Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Lideri Prof. Dr. Yusuf Sezgin, proje kapsamındaki kazıların geçen eylül ayında başladığını söyledi.
Geleceğe Miras ile Türkiye’deki arkeolojik hafriyatlarda büyük yatırımlarla geniş çaplı çalışmalar yürütüldüğünü aktaran Sezgin, bunun Türk arkeolojisi için yeni bir devir olduğunu belirtti.
PERİSTİLİ EV
Prof. Dr. Sezgin, Pergamon Antik Kenti’nde birkaç noktada çalışma yürüttüklerini anlatarak, Kızıl Avlu’nun yakınındaki hafriyatlarda “Mozaikli Ev” olarak isimlendirilen büyük bir yapı kompleksinin bulunduğunu söz etti.
Antik devirde bu çeşit yapıların değerli şahıslar tarafından kullanıldığına dikkati çeken Sezgin, “Antik periyotta ‘peristilli ev’ olarak isimlendirilen Mozaikli Mesken, merkezi taş avlusu ve havuzuyla büyük bir konut kompleksi oluşturuyor” dedi.
MOZAİKLERDE BİTKİSEL VE GEOMETRİK MOTİFLER
Sezgin, kompleks yapıdaki kıymetli özelliklerden birinin mozaikli yerler olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
“Mozaikli Konut’un en dikkati çeken özelliklerinden biri, mozaik tabanlara sahip olması. Bu da kıymetli bir yapı olduğunu gösteriyor. Yapının, milattan sonra 2. ve 3. yüzyıllarda inşa edildiğini kıymetlendiriyoruz. Hristiyanlık periyodunda de kullanılmaya devam etmiş olmalı, zira çabucak ardında bulunan ve Mısır Rableri Tapınağı olarak bilinen Kızıl Avlu’nun kiliseye çevrilmesi, bölgede bir Hristiyan topluluğunun yaşadığını gösteriyor. 7. yüzyıldaki Arap akınları sırasında büyük bir yangınla terk edilmiş olduğunu düşünüyoruz. Çatı kiremitleri ve yanmış kaplar, bu yıkımın bir yangın sonucu olduğunu gösteriyor. Yapıda dört farklı noktada mozaikler bulundu. 3. ve 4. yüzyıllara tarihlenen bu mozaiklerde, geometrik ve bitkisel motifler ile farklı renkler kullanılması dikkati çekiyor.”
“İLK SEFER EKSİKSİZ MÜHÜRLÜ BİR KİREMİT ORTAYA ÇIKARILDI”
Bergama’nın, Helenistik devirde bir krallık başşehri olduğunu hatırlatan Sezgin, Mozaikli Mesken hafriyatında, kraliyete ilişkin yapılarda kullanıldığı belirlenen mühürlü bir çatı kiremidi kesiminin bulunduğunu aktardı.
Yusuf Sezgin, Helenistik periyoda ilişkin kiremit kesiminin Roma periyodundaki yapıda da kullanıldığını belirterek, “Üzerinde ‘Bazilike’ yazan kiremit kesimi bulduk. Helence bazilike, hükümdara ilişkin demek. Bergama Akropolü’nde kraliyet ailesi için özel olarak inşa edilmiş yapılarda bu tıp mühürlerin kullanıldığı biliniyor. Bir binada bu tabir varsa, bu hükümdara ilişkin manasına geliyordu. Daha evvel modüller halinde benzeri örnekler bulmuştuk lakin birinci kere eksiksiz bir mühürlü kiremit ortaya çıkarıldı” tabirini kullandı.
ÇOCUK FİGÜRLÜ MEZAR TAŞI
Sezgin, Mozaikli Konut’un avlusundaki havuzda mezar taşı kullanıldığını fark ettiklerini lisana getirdi.
Mezardan sökülerek havuzda kullanıldığını düşündükleri taşın üzerinde hüzünlü bir öykünün betimlendiğini aktaran Prof. Dr. Sezgin, “Mezar taşında ‘dünyanın en tatlı çocuğu’ yazılı bir söz var. Bir çocuk figürü, yanında köpeğiyle tavşan avına çıkmış halde betimlenmiş. Annesi tarafından yaptırıldığı anlaşılan bu taş, hem duygusal istikametiyle hem de devrin toplumsal ömrüne dair ipuçları barındırıyor.” diye konuştu.
BİZANS PERİYODUNA İLİŞKİN MEZARLIK
Şu ana kadarki çalışmalarda yüzde 20’lik kısmı gün ışığına çıkarılan kompleks yapının yıkıldıktan sonra uzun bir müddet boş kaldığını değerlendirdiklerini belirten Sezgin, bölgede Bizans devrine ilişkin bir mezarlık alanı tespit ettiklerini söyledi.
Yusuf Sezgin, bunların, Türkler gelmeden evvelki son Bergamalı Bizanslıların mezarlarının olduğunu kaydederek, kimi mezarlarda birden fazla gömüye rastladıklarını, bunun da o periyotta ömür şartlarının çok uygun olmadığını gösterdiğini söz etti.
BERGAMA MÜZESİ’NDE SERGİLENECEK
Kazılarda ayrıyeten, Roma ve Bizans periyotlarına ilişkin mutfak eşyaları, savaş aletleri, takılar ve sikkeler üzere günlük hayatta kullanılan birçok yapıtın gün yüzüne çıktığını kaydeden Sezgin, bunların uygun olanlarının Bergama Müzesi’nde sergileneceğini vurguladı.
GECE MÜZECİLİĞİ
Sezgin, proje kapsamında Dionysos Tapınağı’nda da onarım çalışması ile gece müzeciliği için Asklepion ve Akropolis’te aydınlatma projelerinin yürütüldüğünü kelamlarına ekledi.
More Stories
Anadolu’yu resmeden ressam Yusuf Aydın Adem amca ile leyleği çizdi
O sahne bir daha olmayacak… Aynı kaderi paylaştılar
Kızılcık Şerbeti’nde şok veda: Sibel Taşçıoğlu diziden ayrılacak mı